Freeware is software die gratis te gebruiken is, maar waarvan de auteur alle auteursrechten behoudt. Anders dan de naam misschien doet vermoeden, betekent het Engelse woord 'free' in deze context 'gratis' en niet 'vrij'.
Het begrip freeware werd voor het eerst gebruikt in 1980 door Andrew Fluegelman toen hij zijn computerprogramma PC-Talk uitbracht. Fluegelman wilde dat anderen zijn programma konden gebruiken en ervan konden genieten zonder ervoor te betalen. Hij stond anderen toe PC-Talk te verspreiden op voorwaarde dat ze het niet verkochten of de code wijzigden.
In tegenstelling tot publicdomainsoftware blijft freeware volledig beschermd door auteursrechten. Ook verschilt freeware van vrije software (free software), waarbij het wel is toegestaan de software aan te passen, te verbeteren of te verspreiden. Bij vrije software is de broncode beschikbaar als onderdeel van de licentie, wat bij freeware meestal niet het geval is. Freeware verschilt ook van shareware. Bij shareware mag je de software eerst uitproberen, maar moet je bij langdurig gebruik betalen. Freeware mag je blijvend gratis gebruiken.
De veiligheid van freeware hangt sterk af van de bron. Betrouwbare bedrijven zoals Microsoft en Adobe bieden nuttige gratis applicaties aan die veilig zijn. Bij het downloaden van freeware van minder bekende websites loop je echter het risico onbedoeld malware binnen te halen. Het is daarom belangrijk om vooronderzoek te doen voordat je gratis software downloadt.
Hoewel beide vaak gratis zijn, hebben ze verschillende filosofieën. Richard Stallman startte in 1983 de vrije softwarebeweging met het GNU-project, wat later leidde tot de bredere open-source beweging. Tegenwoordig is open-source software enorm populair geworden - 96% van alle codebases bevat open-source elementen en platforms als GitHub worden door meer dan 100 miljoen ontwikkelaars wereldwijd gebruikt. Anders dan bij open source software, waar vrijheid en samenwerking centraal staan, gaat het bij freeware vooral om gratis gebruik met behoud van auteursrechten en beperkingen op aanpassingen.